اشاره:

امروزه توسعه و توسعه یافتگی به عنوان یکی از مهم ترین دغدغه های جهانی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. شتاب روز افزون جوامع مختلف در حرکت به سمت توسعه یافتگی ضرورت پرداختن به این مسئله را پیش حائز اهمیت کرده است.

بررسی تاریخی مدل های توسعه این نتیجه قطعی را به بار می آورد که هر مجموعه تمدنی باید مدل های مناسب توسعه یافتگی اش را از باز خوانی دوباره منابع نهفته در سنت های فرهنگی خاص خود استخراج کند. بر این اساس توجه به چگونگی کارکرد های نهاد های متولی امر فرهنگی در زمینه مسائل مربوط به فرهنگ، اهمیت های فوق العاده ای پیدا می کند.

اشاره:

امروزه توسعه و توسعه یافتگی به عنوان یکی از مهم ترین دغدغه های جهانی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. شتاب روز افزون جوامع مختلف در حرکت به سمت توسعه یافتگی ضرورت پرداختن به این مسئله را پیش حائز اهمیت کرده است.

بررسی تاریخی مدل های توسعه این نتیجه قطعی را به بار می آورد که هر مجموعه تمدنی باید مدل های مناسب توسعه یافتگی اش را از باز خوانی دوباره منابع نهفته در سنت های فرهنگی خاص خود استخراج کند. بر این اساس توجه به چگونگی کارکرد های نهاد های متولی امر فرهنگی در زمینه مسائل مربوط به فرهنگ، اهمیت های فوق العاده ای پیدا می کند.

از یک نظر می توان گفت، وارد شدن یک مجموعه تمدنی به فرآیند های مبتنی بر توسعه در نهایت تغییر کارکرد های نهاد های متولی امر فرهنگ در آن ها را می طلبد. هم چنین نباید از نظر دور داشت که تاسیس نهاد های جدید که با رویکرد های نوینی امکانات تمدنی را در جهت تحقق توسعه یافتگی و تسهیل زندگی شهروندان یک جامعه در جهان توسعه یافته مورد باز بینی قرار می دهند از ضرورت های امر توسعه است.

در این نوشتار سعی خواهیم کرد تا به مسائل مربوط به سازمان تبلیغات اسلامی در رابطه با توسعه و فرهنگ توسعه یافتگی بپردازیم.

سازمان تبلیغات اسلامی

پیروزی انقلاب اسلامی تاسیس نهاد هایی را در حوزه فرهنگ به دنبال داشت. نهاد هایی که به طور رسمی مسئول پرداختن به مسائل مربوط به فرهنگ اسلامی در جامعه ایرانی بودند. این نهاد ها با هدف گسترش و تعمیق روش های تبلیغ موازین اسلامی به مرور زمان تاسیس و مشغول انجام وظایفشان گردیدند.سازمان تبلیغات اسلامی یکی از این نهاد هاست.

در واقع سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان مسئول شناسایی و بررسی بایسته های فرهنگی دینی در ایران وجهه قانونی گرفت. یکی از مهم ترین وظایفی که برای این سازمان در ابتدای تاسیس اش در نظر گرفته شد، فرآهم آوردن شرایط مطلوب برای شناختن فرهنگ دینی توسط مردم بود. بدین ترتیب، سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان یکی از متولیان فرهنگ دینی، مسئول برقراری ارتباط مستمر با شهروندان ایرانی شد.

در واقع  تبلیغ جنبه های کارکردی آموزه های دینی از وظایف اصلی این سازمان به حساب آمده است. آن چه از مطالعه اهداف نهایی سازمان تبلیغات اسلمی بدست می آید، وظایف این سازمان در تطبیق اصول فرهنگ اسلامی با شرایط جهان در حال تغییر است. شرایطی که ممکن است در هر لحظه آن موقعیت تازه ای در پیش روی شهروندان قرار بگیرد. موقعیت هایی که رفتار در آن ها نیاز مندان مدل های تازه تری از کنش مومنانه است. همچنین شناسایی روش های نوین تبلیغ، از مجموعه وظایفی است که انتظار می رود سازمان تبلیغات اسلامی انجام آن را به عهده بگیرد.

به بیان بهتر باید گفت، از آن جایی که در جهان جدید و با توجه به گستردگی و تنوع ابزارهای ارتباطی، تبلیغ همه جانبه دین تلاش گسترده و نگاه همه‌جانبه و بینش وسیع و نافذ و انسان‌های مجرب و کارآزموده را می‌طلبد؛ سازمان تبلیغات اسلامی وظیفه دارد تا در این راه از دانش، هنر، فن‌آوری و تازه‌های روز به روز جهان ارتباطات  باید بهره گیرد.

فرآهم آوردن روش های تازه ای برای تبلیغ فرهنگی در ارتباط با خواسته های نسل های جدید از دیگر وظایفی است که در مجموع دمی توان از سازمان تبلیغات اسلامی انتظار داشت.

بررسی سازمانی

اساسنامه‌ سازمان تبلیغات اسلامی در تاریخ 1/4/1368 تهیه و به تصویب نهاییرسیده است. این اساس نامه به طور کلی مستند حقوقی و قانونی فعالیت سازمان  به حساب می آید.

یکی از مهم ترین بند های این اساس نامه در واقع بخشی است که بر اساس آن سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان نهادی غیردولتی و دارای شخصیت حقوقی و مستقل معرفی شده است.

اهداف کلی سازمان تبلیغات اسلامی

این اساس نامه اهداف کلی سازمان را به طور مفصل مورد بررسی قرار داده است. در این جا سعی خواهیم کرد تا به بررسی بخشی از این اهداف بپردازیم.

1. یکی از مهم ترین اهدافی که برای سازمان تبلیغات اسلامی در نظر گرفته شده است، "احیاء و اشاعه اندیشه های اسلامی و تقویت روح عبودیت الهی و ترویج اخلاق اسلامی در میان مردم، بویژه نسل جوان" می باشد.

به طور کلی می توان گفت که تحقق این هدف در نهایت نیاز مند پرداختن به  مسائل مهمی است که غفلت از آن ها در نهایت عدم تحقق اهداف از پیش تعیین شده را به دنبال خواهد داشت.

در این زمینه به چند نکته اساسی باید توجه کرد. اولین مسئله ای که تصور این هدف ایجاب خواهد کرد، توجه هر چه بیشتر سازمان به مبانی فقه پویای اسلامی است. چرا که از یک طرف پویایی مباحث دینی را ممکن می سازد و از طرف دیگر پاسخ دهی دین به مسائل جدید را به دنبال خواهد داشت.

نکته دیگری که دار این زمینه باید به آن اشاره کنیم ضرورت ایجاد روابط سازنده میان کارشناسان فعال در سازمان و محیط اجتماعی در ایران است. در واقع تعریف بخش های سازمانی فعالی که مشغول رصد کردن تغییرات اجتماعی باشند، از ضروریات تحقق اهداف کلی سازمان است. چرا که لازمه دست یافتن به مبانی تبلیغ کار آمد ارزش های دینی در سطح جامعه، شناسایی و فهم تغییرات درون جامعه است.

نباید از نظر دور داشت که شناسایی علایق، خواسته ها و مشکلات نسل های جدید تر انقلاب اسلامی، سازمان تبلیغات را در مقام یک سازمان علمی، گسترده نیازمند انجام پژوهش های واقع بینانه و علمی در سطح جامعه می کند. این به طور ضمنی به اهمیت شناخت مسئولیت سازمان اشاره دارد.

از دیگر مسائلی که ب راساس اساس نامه در ذیل اهداف کلی سازمان در نظر گرفته شده است عبارتند از:

2.  دفاع از اصول اسلام، نظام مقدس جمهوری اسلامی و شناخت توطئه‌های فرهنگی ـ تبلیغی بیگانگان و تبیین انحطاط و بطلان مکتب‌های الحادی و انحرافی و مبارزه با آفت‌های التقاط و تحجر با تکیه بر جامعیت اسلام.

3. گسترش کمی و کیفی دینی مردم و سنت‌های ملی در این راستا  و برانگیختن احساس  مسئولیت عمومی در قبال اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی با ارتقاء و رشد بینش اسلامی بویژه در میان نسل جوان.

وظایف و ماموریتهای اساسی سازمان

سازمان تبلیغات اسلامی، همانند هر مجموعه  دیگری که برای تحقق اهدافی در یک جامعه تعریف می شود، وظایفی را برعهده گرفته است که مهم ترین آن ها مورد بررسی قرار خواهیم داد.

"سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و هدایت تبلیغات دینی" از مهم ترین سرفصلهایی است که در مجموعه وظایفی که برای سازمان تبلیغات اسلامی در نظر گرفته شده است، می توان دید.

در واقع این بند، سازمان تبلیغات اسلامی را به عنوان یک کارگزار دولتی مسئول تهییه سیاست های تبلیغی در حوزه فرهنگ دینی معرفی می کند.

لازمه انجام سیاست گذاری صحیح خود، بحث مفصلی را می طلبد که در این نوشتار موضع اساسی را ما را تشکیل نمی دهد. به طور خلاصه باید به این مسئله اساسی اشاره کنیم که سیاست گذاری در حوزه های گوناگون، نیاز مند فرآهم آورده زمینه های مناسب برقراری ارتباط با محل اجرای سیاست هاست. در واقع در نظر گرفتن بخش هایی که به آسانی مسائل اجتماعی رافهم کرده در دستور کار سیاست گذاران وارد کند. همچمنین آشنایی با روش های گوناگون تبلیغ و ارزیابی میزان موفقیت روش های گوناگون از مهم ترین مسائلی است که در این زمینه باید مد نظر قرار گیرد.

در نهایت ارزیابی صحیح سیاست های اجرا شده در جامعه آشنایی با روش های نوین ارزیابی و ارتباط مستمر با منتقدان سیاست گذاری ها را می طلبد. مسادلی که سازمان تبلیغات اسلامی به طور جدی در تحقق لوازمش باید کوشا باشد.

یکی دیگر از وظایفی که برای سازمان تبلیغات در نظر گرفته شده است" برنامه‌ریزی و هماهنگی به منظور هدایت و تقویت نهادهای دینی و مردمی" می باشد.

انجام هر چه صحیح تر این وظیفه نیز به نوبه خود، وسعت نظر مسئولین سازمان در تعریف مصادیق دین داری و دوری گزیدن از تعریف سیاسی و خود محورانه این مفهوم دارد. به بیان دیگر و بر اساس این اصل، جذب شهروندان گوناگون ایرانی با تصورات و قرائت های مختلفی که از متون دینی دارند از وظایف اصلی سازمان می باشد.

دوری گزیدن از تعریف شخصی مصادیق مردم، تلاش برای ممانعت از نفوذ ایده های سیاسی و شخصی در برنامه های اجتماعی سازمان از جمله مسائلی است که توجه به این بند ایجاب می کند.

همچنین "تلاش در جهت احیاء و اشاعه معارف دینی، فرهنگ و تاریخ تشیع از همه  راه‌های ممکن با تأکید بر وحدت تمام مذاهب اسلامی، با همکاری مراجع و نهادهای ذیربط" در شرح وظایف سازمان آمده است.

مجوموعه دیگری از وظایف در نظر گرفته شده برای سازمان تبلیغات اسلامی عبارتند از:

- تحقیق و بررسی درخصوص تبلیغات سوء و تهاجم فرهنگی دشمنان و شناسایی و تحلیل ترفندهای تبلیغی علیه اسلام و انقلاب اسلامی و طبقه‌بندی آنها با اتخاذ تدابیر لازم در جهت خنثی‌سازی آنها و تنویر افکار عمومی در زمان مقتضی.

-  مقابله با فرهنگ منحط بیگانه و نفی آن با شناسایی نقاط ظعف و آسیب‌پذیر

- انجام مطالعات راهبردی و بررسی‌های کاربردی در زمینه مسائل و نیازهای فرهنگی اقشار مختلف جامعه اسلامی بویژه جوانان و طراحی برنامه‌ها و شیوه‌های تبلیغی نوین با ابزار کارآمد  روز و اصلاح و احیاء روش‌های سنتی در تبلیغ اسلام.

-  تهیه، تدوین، انتشار کتب، نشریات و نرم‌افزارهای مناسب و ضروری به منظور معرفی علوم، معارف، فرهنگ، تمدن اسلامی و نظام حکومت اسلامی با رعایت اولویت و پرهیز از موازی کاری‌ها.

-  تلاش برای هدایت افکار عمومی با استفاده از رسانه‌های همگانی و فعالیت مستقیم رسانه‌ای.

- تهیه و عرضه فرآورده‌ها و آثار فرهنگی و هنری اسلامی و حمایت از هنرمندان متعهد انقلابی.

- برنامه‌ریزی، زمینه‌سازی و انجام اقدامات لازم برای هرچه فعالتر شدن اقشار اجتماعی تأثیرگذار  از جمله: روحانیون، دانشگاهیان، معلمان و هنرمندان در جهت رشد فرهنگ اسلامی و مقابله با آثار نامطلوب فرهنگ‌های بیگانه.

-  همکاری علمی و تحقیقاتی و کمک به توسعه کمی و کیفی مراسم فرهنگی، مذهبی و مردمی.

- همکاری با وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های فرهنگی، آموزشی به منظور تعمیق و گسترش فرهنگ و معارف اسلامی.

- همکاری‌های علمی و تحقیقاتی با دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌های غیردولتی جهت توسعه فرهنگ دینی در محیط‌های سازمانی و بهبود کارکرد فرهنگی آنان.

- تأسیس و اداره مؤسسات فرهنگی، هنری، آموزشی و مراکز دانشگاهی و همکاری با سایر مراکز دانشگاهی موجود به منظور تربیت مبلغان، هنرمندان، مربیان و مدیران کارآمد فرهنگی، دینی.

- تأسیس مراکز اطلاع‌رسانی تخصصی ـ تبلیغی و دینی.

- سازماندهی و اعزام مبلغ در سراسر کشور با مشارکت دستگاه‌های ذیربط، حوزه‌های علمیه، مراکز دانشگاهی و مردم.

- مشارکت و همکاری در برگزاری همایش‌ها، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های فرهنگی دینی به منظور تعمیق و گسترش معارف اسلامی.

- نظارت بر چاپ و نشر قرآن کریم و کتب ادعیه.

- شناسایی و تشویق کلیه آثار علمی، فرهنگی و هنری مؤثر در توسعه فرهنگ دینی.

- تلاش سازمان یافته جهت گسترش مشارکت‌های حمایتی و مالی مردم و نهادها و دستگاه‌های اجرایی برای توسعه فرهنگ دینی و شعائر اسلامی.

سازمان تبلیغات اسلامی ، بررسی عملکرد

برای بررسی عملکرد سازمان تبلیغات اسلامی در زمینه های مختلف لازم است تا چند مفهوم اساسی را مورد بررسی قرار دهیم.

یکی از مسائل مهمی که سازمان تبلیغات اغسلامی نیاز مند توجه به آن است درواقع نوع نگاهی است که به دین و فرهنگ دینی دارد. در واقع سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان سازمانی که متولی فرهنگ دینی است از چند جهت باید مسائل دینی را مدنطر قرار دهد. شاید مهم ترین مسئله ای که در این زمینه می توان به آن اشاره کرد ضرورت توجه به نگاه موسع به دین است.

منابع دینی و فقهی شیعه مجموعه گسترده ای از احادیث، اخبار و آیات را در بر می گیرند. در واقع حوزه دینی حوزه گسترده ای است که حول مفاهیم و پایه های اساسی دین اسلام شکل می گیرد. سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان یک نهاد اجتماعی وظیفه دارد تا با شناسایی گونه های متفوت دین داری در چارچوب ارزش های اسلامی، مخاطبان خود را از بین دینداران ایرانی انتخاب کند.

این سازمان همچنین باید تلاش خود را برای باز گشایی مباحث مبتنی بر فقه پویای شیعی انجام دهد. جهان امروز، مجموعه ای از پدیده های گوناگونی را در خود دارد که پرداختن به آن ها توجه به اجتهاد مبتنی بر فقه پویا را ضروری می کند.

این سازمان باید در نظر داشته باشد که با توسعه صنعت نرم افزاری و تولید و تکثیر علوم گوناگون, و هم چنین گسترش روز افزون تبادل اطلاعات فرهنگی میان ملت های گوناگون، شکل گیری مفاهیم اجتماعی و پدیدار شدن تحولات فرهنگی, سرعت روز افزون داشته است.

.این تغییرات فرهنگی در سایه توسعه یافتگی تکنولوژیک جوامعم ختلف نگاه مخاطبین به پدیده های اجتماعی و فرهنگی را دستخوش تغییراتی اساسی کرده است. شناسایی مسیر تحولات جهانی و برخورد هم دلانه با آن هاغ سازمان تبلیغات اسلامی را در اجرای هرچه بهتر وظایف اش یاری خواهد نمود.بر این اساسا تاکید بر توجه به تغییرات اجتماعی و تکنولوژیک از مهم ترین مسائلی است که این سازمان باید، برخورد مناسبی با آن داشته باشد.
نباید از نظر دور داشت که « فرهنگ », گستره وسیعی از مفاهیم، اعتقادی، ارزشی و هنجار های اجتماعی را در بر می گیرد. مفهومی وسیع که علم و اخلاق, آداب و رسوم, هنر و اعتقادات, فکر و اندیشه و خلاقیت و توانایی انسانها را در بطن خود جای داده است. در واقع فرهنگ در جهان جدید مجموعه مسائلف اعتقادات و ارزش هایی را در بر می گیرد که مسئولیت تنظیم رابطه فرد با جهان پیرامون اش را بر عهده دارند.

نگاه تک بعدی به فرهنگ در جهان در حال توسعه ناکارآمدی سازمان های فرهنگی را رقم خواهد زد. در واقع تغییر نگاه نسبت به فرهنگ و مسائل فرهنگی در دنیای جدید ترقی و پویایی ملت ها را تضمین خواهند کرد.

سازمان تبلیغات اسلامی وظیفه دارد تا با  تعریف رویه های جدید فرهنگی در ایجاد ارتباط بین تبلیغات و فرهنگ, تبیین روش های زندگی مومنانه و بیان منطقی ارزش های نهفته در فرهنگ دینی ایرانیان, ارتباط مناسبی را میان تغییرات ایجاد شده در فضای فیزیکی و ذهنیات جامعه ایرانی برقرار کند.
سازمان تبلیغات اسلامیبرای به انجام رساندن این هدف، نیاز مند آشنایی با علوم و روش های جدید مطالعه و پژو هش است. این سازمان به عنوان یک تشکیلات فرهنگی باید قادر باشد با مشارکت علما و اساتید حوزه و دانشگاه, در راه ترویج نگاه تازه به ارزش های نهفته در فرهنگ دینی و تنظیم یک طرح مناسب برای مدیریت ارزش هایفرهنگی, از مجرای روش های گوناگون تبلیغ فعالیت های خود را جهت دهی کند. مناظرات علمی, ترجمه متون دینی, توسعه مراودات و تبادل نظر با نخبگان ایران و جهان و معرفی مفاخر مذهبی و شناساندن زوایای ناشناخته متون جدید و مبانی اصلی فرهنگ دینی, استفاده از جاذبه های معنوی این فرهنگ در قالب برنامه های جذاب ,تعریف تازه ای از مناسبات دینی ارائه دهد.
یکی از مهم ترین مسائلی که سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان یک سازمان فرهنگی با آن مواجه است، وابستگی آن به نهاد های حکومتی است. بر اساس بند های آغازین اساس نامه سازمان، یک نهادفرهنگی غیر دولتی است. چنین به نظر می رسد که این مسئله در بقیه قسمت های اساس نامه و هم چنین در روش های رفتاری این سازمان تا کنون رعایت نشده است. در واقع استقلاب نهاد های فرهنگی از نهاد های حکومتی اهمیت های بسیار زیادی دارد که متاسفانه در جامعه ایرانی تا کنون توجه زیادی به این مسائل نشده است.

بر اساس تصوری که از نمونه موفق ذهنی سازمانی مانند تبلیغات اسلامی می توان ارائه کرد، این سازمان بیشتر شیبه آکادمی های دینی در غرب است.

در واقع فرآهم آوردن چنین امکانی، نگاه تک بعدی و نفوذ خواسته های دولتی به وظایف سازمان را از بین می برد. در سایه استقلال سازمان از نهاد های دولتی می توان ظهور مدرسه های مختلف فکری در چارچوب سازمان را انتظار داشت. مدرسه های گوناگونی که در نهایت نیاز همه شهروندان به مسائل دینی را تامین خواهد کرد.

این استقلال همچنین مخاطب سیاست گذاری های درون سازمان را گکسترش خواهد داد و زمینه های اثر بخشی هر چه بیشتر تبلیغ را به وجود خواهد آورد.

ایجاد تغییر رویه در رفتار های سازمان تبلیغات اسلامی در دنیای امروز اهمیت های فراوانی دارند. حذرکت جامعه ایرانی به سمت جهان توسعه یافته خود به تنهایی توجیهات کافی را برای توجه به این مطلب دار. می دانیم که در تمام جوامع نظم اجتماعی بر پایه قواعد اخلاقی پدید می آید، اخلاق از حیث عملی به اخلاق اجتماعی و دینی تقسیم می شود. در جوامعی که فرهنگ دینی در آن گسترش یافته، بنیان اخلاقی جامعه بیشتر متشکل از دین است و در جوامعی که فرهنگ مادی گسترش بیشتری دارد بنیان اخلاق اجتماعی تجربی است، بدین معنی که قواعد حاکم بر رفتار در تعاملات اجتماعی به تجربه آزمایش و خطا توسط مردم شکل می گیرد. در جوامعی که بنیان اخلاق جامعه بر آموزه های دینی استوار است به منظور حفظ کارکردها و تداوم آن برای نسلهای بعدی ضروری است که به آسیب شناسی تبلیغ دینی پرداخته شود.

از این منظر اصلاح روش های تبلیغ دینی، نهاد های دینی را در جهان در حال ساخته شدن هم چنان در کنار دیگر نهاد فرهنگی به عنوان منابع اثر گذاری فرهنگی حفظ خواهد کرد. این مسئله از جهت اجتماعی در نهایت به جلو گیری از فروپاشی ذهنی جامعه در مواجه با جهان جدید منجر خواهد شد.

باید این نکته اساسی را در نظر گرفت که، ابهام پایگاهی و نقش اجتماعی به عنوان یکی از مهم ترین ÷یامئد های دوران گذار است. این ابهام در چیستی شرایط امروز و چگونگی شرایط در آینده در سایه سردرگمی فرد در شرایط در حال گذار آسیب های فرهخنگی مهمی را متوجه جوامع مختلف می کند.

بر همین اساس، و مخصوصاً در مورد نسل های جدید تر نوجوان و جوان، ضرورت شکل دادن به ارزشها و هنجارها و کمک به او در راه شناخت صحیح خود موجب اهمیت یافتن موضوع آسیب شناسی تبلیغ دین می شود.

آسیب شناسی تبلیغ دینی از دو جهت قابل بررسی است، بررسی آسیب شناسی اخلاق دینی از آن رو که پایه های اخلاق جامعه اخلاق دینی است، دوم بررسی آسیب شناسی تبلیغ دینی از زاویه اصحاب دین با هدف ترویج و تعمیق فرهنگ دینی در جامعه .

با استفاده از رویکردی کارکردی به دین می توان به نوعی به نزدیک کردن این دو زاویه نگاه در آسیب شناسی تبلیغ دینی دست یافت و در بررسی آن اهداف چندگانه ای را دنبال کرد. ترویج فرهنگ دینی، تعمیق فرهنگ دینی و تربیت باورها و گرایشهای فرهنگ موجود و سوم بازخواهی فرهنگ دینی به منظور خروج از چالشهای موجود فرهنگ دینی است.

 در پایان باید به این نکته توجه کرد که تبلیغ دینی یکی از ابرازهای مهم فرهنگ سازی در جامعه ایران است که میزان اثرگذاری آن بر جوانان و نوجوانان، سازمان و ساختاری جامعه از یکسو به درجه سامان یافتگی کارآمدی و روزآمدی محتوا، روش و شرایط ساختار اجتماعی و همچنین ماهیت نظام فرهنگی و همچنین هدف از تبلیغ وابسته است. امروزه اثر بخشی تبلیغ دینی در شرایطی که اغلب نگاهی منفی نسبت به تبلیغات به منظور دستگاه دروغ پردازی ، فریبکاری و دستکاری اطلاعات وجود دارد موجب موضع گیری منفی نسبت به آن می شود.

جامعه ایران در چند دهه اخیر از یک سو با تحولات و دگرگونی های اجتماعی ناشی از گذار از سنت به مدرن بوده است و حدود سه دهه است که حاکمیت سیاسی از غیر دینی به دینی تغییر یافته است و در نتیجه مطالبات فرهنگی و غیر مادی مردم از دین توقع مطالبات فرهنگی سیاسی و اقتصادی از دین پس از ایجاد حاکمیت سیاسی دینی تقویت شد و تمام ابعاد اقتصادی سیاسی اجتماعی فرهنگی و روانی را دربرگرفت، اما ضعف نظام ارزشهای رسمی در پاسخ به نیازهای نسل جوان موجب رویگردانی و فاصله گرفتن بسیاری از جوانان و نوجوانان از نظام ارزشهای رسمی و دیگر شد.

حوزه های آسیب شناسی تبلیغ دینی را باید در هشت حوزه اصلی مورد بررسی قرار داد .وی این هشت حوزه را آسیب شناسی مدیریت تبلیغ دینی؛ آسیب شناسی محتوای تبلیغ دینی؛ آسیب شناسی روشهای تبلیغ دینی ؛ آسیب شناسی عرصه های (زمان و مکان) تبلیغ دینی؛ آسیب شناسی پیام دهنده (مبلغ) تبلیغ دینی، آسیب شناسی مبانی، اصول و سیاستهای تبلیغ دینی، آسیب شناسی مخاطبین تبلیغ دینی عنوان کرد و گفت: براساس تحقیقات ضرورت آسیب شناسی در این عرصه بیش از پیش صورت گرفته است. آسیبهایی که در دستگاه های تبلیغ دینی مورد اشاره قرار گرفت دارای راهکارهایی است که توجه به آنها می تواند از آسیبهای دینی کم کند.